Onderschat nooit een echte wijnkenner. Toen Humo aan Herwig van Hove (85 inmiddels) vroeg wat hij nu het meest was: een fysicahoogleraar, een gastronoom of een wijnkenner, koos hij voor dat laatste. Hij had gedacht dat hij met het boek ‘Het Laatste woord’ (een ‘filosofisch kookboek’) zijn laatste pennenvrucht had afgeleverd. Maar hij was niet uitgeschreven.

Liefhebbers van natuurwijn en PIWI’s zullen geen boodschap hebben aan zijn ‘Proef van het Leven’. Dit boek gaat over klassieke regio’s en klassieke wijnen, zoveel is duidelijk. Maar tussen de regels krijg je de echte boodschap mee: wijn blijft een godendrank (als hij goed is) en dat in héél véél gedaanten en wel van ’s middags tot na het dessert ’s avonds. En ook dit: 'let op, want er is veel rommel in omloop'.

Tezelfdertijd is de didacticus in Herwig van Hove nog springlevend en neemt hij de gewone wijnliefhebber meteen bij de hand. Waar komt alles vandaan? Hoe ontstaat wijn? Welke zijn de belangrijke chemische processen en hoe beïnvloeden ze de wijn? Waarom kan je sommige wijnen bewaren en andere niet?

Tegelijk krijgt u ook een stukje Belgische geschiedenis mee. Er was een tijd dat de Belgische importeurs grote partijen in bulk of in vaten kochten en zelf blenden... en niet zelden op een manier die de wijn beter maakten. Wijnverzamelaars kennen allicht de Oostendse bottelaar en affineur Vermeulen. Wel u krijgt er nog gratis de namen Brunar (Leuven) en Van den Bussche (Gent, nog steeds reguliere invoerder) bij. De Brabandere had ook nog gekund.

Door de jaren heen vatte Van Hove ook een grote liefde op voor producenten die in hun tijd bijna revolutionair waren door te kiezen voor kwaliteit terwijl de concurrentie de onwetende wijnliefhebber bleef bedotten met verdunde wijnen. Hij noemt met plezier Antinori en Ricasoli in de Chianti Classico-streek en Léoville-las-Cases in Bordeaux. De vraag: is dit (nog langer betaalbare) wijn voor de modale wijnliefhebber?

Wijn is gezond

Wijn en gezondheid! Een hoofdstuk dat we zeker hadden verwacht van een wetenschapper. Hij is in deze categoriek: alcohol en gezondheid gaan samen (‘ondanks alle doemberichten van onheilsprofeten’). Natuurlijk dient erbij gezegd: indien gebruikt met mate. En ook dit: alcohol is de enige drug waarvoor dit geldt, tenzij u kampt met een verleden als alcohol-verslaafde. En als bewijs haalt hij er wetenschappelijke studies bij, gepubliceerd in The Lancet en Annals of Internal Medicine.

Het enige wat niet gezond is aan wijn, schrijft Van Hove, is de wijnsector zelf: 'Tussen de druif aan de stok en de fles in het winkelrek zit een maandenlang proces dat veel tijd en geld kost, maar tal van noodlijdende wijnboeren zien die investeringen aan de kassa in rook opgaan.' Een andere oorzaak is 'het rendementsdenken'. De wijnboeren willen grote oogsten met hoge rendementen om véél wijn te maken die ze vervolgens niet aan de straatstenen kwijtraken want de wijn is gewoon niet lekker: hard, bitter én zuur.

In het midden van het boek vindt de lezer tot zijn verwondering plots 'Hoofdstuk 2 Witte Wijn'. Vanaf hier worden we onthaald op een reis door de wijnwereld zelf, vreemd genoeg volgen er geen hoofdstukken 'Rode Wijn' of 'Mousserende Wijn', die komen elders aan bod zonder vermelding in de inhoudstafel. In ieder geval: leuk om ook de geschiedenis achter het succes van sommige wijnen en regio's te ontdekken, iets wat helaas steeds minder aan bod komt in wijnopleidingen. Wie weet er hoe ingrijpend 1956 was voor de Rhônestreek?

Kritiek op het boek zal er zeker zijn. Over bio, biodynamie of permacultuur wijdt het boek nauwelijks uit tenzij om erop te wijzen dat men niet in een ‘ecologisch fundamentalisme’ moet vervallen. Over wereldwijnen niets dan slecht ('nieuwe wijn, oude zakken'), hoewel ze in blinde degustaties vaak de evenknie blijken van de Europese wijnen. De nadruk ligt dus op Frankrijk (zonder de Champagne, 'regio waar alles wordt bejubeld wat elders verboden is') en verder op Italië waar een glansrol weggelegd is voor Toscane (maar geen woord over Piemonte of de Alto Adige) en op Spanje dat zichzelf, samen met zijn druivenrassen, teruggevonden heeft.

Herwig Van Hove schreef de liefde voor wijn van zich af op een manier die hem kenmerkt: er is goed en er is rommel, want bij wijn is er geen commercieel compromis mogelijk. Wie compromissen maakt uit financiële overwegingen, hoe begrijpelijk ook, hoort in feite niet thuis in de wijnwereld. 'Het heeft geen zin om op je 85ste nog een blad voor de mond te nemen', moet de auteur gedacht hebben. Niet dat Van Hove dat vroeger wel deed, maar dit keer heeft hij het ook op papier gezet. Leuk en verrijkend om te lezen. En na lectuur zal je je klassiekers kennen en zal je weten wie Emile Peynaud is, terwijl je tegelijk voor ogen moet houden dat de wereld niet stilstaat en meer is dan dàt. Maar de kern van het boek staat natuurlijk als een paal boven water: wijn is een wonder en een godsgeschenk en vooral dit: onze tijd hier op aarde is erg kort, te kort om slechte wijn te drinken of te luisteren naar onheilsprofeten.

Herwig Van Hove, Proef van het Leven, uitg. Borgerhof & Lamberigts, 237 pp., richtprijs €25,99