Op 11 uur vliegen van bij ons vinden we een bijzondere wijnregio die omschreven wordt als ‘Mediterraan maar toch anders’: de Kaap. Deze regio die beloerd wordt door de majestueuze Tafelberg biedt drie immense voordelen: het is er zomer als het bij ons wintert, je zit niet opgezadeld met een jetlag en ze maken er voortreffelijke wijnen.

We kunnen daar nog enkele voordelen aan toevoegen, zoals het feit dat je er lekker eet én – voor de Vlamingen althans, het gevoel dat je de mensen van de Kaap perfect begrijpt, of ze nu sappig Afrikaans praten of gewoon Engels.

In de Kaap is een van de mooiste ‘hoekjes’ ongetwijfeld Franschhoek. Het stadje, zelf een appellatie trouwens, was van 14 tot 17 maart gastheer van de 12^de editie van de Concours Mondial van de Sauvignon Blanc. 

De aanplant van Sauvignon staat inmiddels voor 12,2 % van het wijngaardtotaal van Zuid-Afrika. Het heeft anno 2023 alle andere Zuid-Afrikaanse wijnen -inclusief de Pinotage- voorbijgestoken inzake commercieel succes: Sauvignon is lokaal meest verkochte cepagewijn én ook de nummer 1 van de export (67,7 miljoen liter in 2022).

‘Cape Doctor’
Hoewel men overal in de Kaap Sauvignon aanplant, hoeft het geen betoog dat de druif het best tot expressie komt in de koelere zones en die vinden we langs de kust. Want als er een verschil is met ons Mediterraan klimaat dan wel dat de zee en de vaak strakke wind hier voor een sterke afkoeling zorgt. De polaire invloeden afkomstig van de zuidelijke Atlantische Oceaan zorgen voor de Benguela Current, beter bekend als de ‘Cape Doctor’. Waarom ‘doctor’? Wel, de wind zorgt niet alleen voor afkoeling, maar blaast ook de meeste wijngaardziekten en schimmels weg.

In het binnenland zorgen de heuvels met hun unieke en erg biodiverse fynbos voor (nachtelijke) afkoeling en schaduw. Vorst is hier zelden een issue, maar de laatste jaren kan droogte wel problemen baren. Wat dat betreft is er weinig verschil met Europa.

Vier profielen
RJ Botha, wijnmaker op Kleine Zalze en voorzitter van Sauvignon Blanc SA: “De populariteit van het druivenras is te verklaren doordat we niet gebonden zijn door één duidelijk gedefinieerde stijl van Sauvignon. Het succes zit hem in de verschillende expressies en experimenten die de producenten kunnen uitproberen, zodat elk zijn eigen accenten kan leggen.”  

In feite kunnen er vier profielen worden onderscheiden. Een deel gaat voluit voor aroma’s van geel fruit en exotische vruchten, anderen voor een meer minerale stijl en nog een deel opteert voor een citrus-expressie (limoen en pompelmoes). Het vierde profiel, de groene stijl die gedomineerd wordt pyrazines (groene paprika, asperge, varens, tuinkruiden), zeg maar de klassieke Europese stijl, heeft weinig aanhangers in de Kaap. In feite zoekt men meer de Nieuw-Zeelandse stijl waarbij het exotische fruit een spannend robbertje uitvecht met het zilte-minerale.

Vatrijping en blending
Merkwaardig in deze tijden is dat de Kaapse producenten de laatste jaren vaak hout gebruiken om hun wijnen extra structuur en complexiteit te geven. Bij de juryleden van de Concours Mondial viel dat in ieder geval in de smaak. Niet dat men meteen 100% nieuwe eik gaat gebruiken, nee, men ziet houtgebruik helemaal in functie van een subtiele ondersteuning van het smaakpalet. Een andere trend is de fermentatie met endogene gisten en de opvoeding ‘sur lies’, die de wijn een interessante gelaagdheid kunnen geven.

Net als in Bordeaux is de Sémillon het druivenras waarmee men de Sauvignon het vaakst zal blenden. Dat is niet verwonderlijk: Zuid-Afrika kende vroeger een traditie van zoete wijn en Sémillon is inderdaad niets anders dan de basisdruif van de zoete bordelese sauternes...

Wijnegio’s
De Kaap is meerdere wijnappellaties rijk, maar op het vlak van Sauvignon zijn er drie die zich onderscheiden: Constantia, Stellenbosch en Durbanville. We kunnen daar Franschoek met zijn vele Boutique-wineries en maritieme appellaties zoals Elgin en Hemel en Aarde-vallei aan toevoegen.

Constantia
Vanuit Kaapstad volgen we een kronkelende weg geflankeerd door bavianen die niet eens meer opkijken van het verkeer. Van op een hoogte van 400 meter overzien we de wijngaarden en de wineries met hun moderne architectuur. In de verte zien we links een hoekje Indische en rechts de Atlantische Oceaan. Ondanks de aangename temperatuur is er een opvallend frisse bries. Constantia mag dan goed bekend zijn bij de wijnliefhebbers, de wijngaardoppervlakte in er wel beperkt: 400 ha. Het telt ook maar een tiental wijndomeinen: Steenberg, Buitenverwachting, Klein Constantia, Groot Constantia, Eagles’Nest, Constantia Glen, Beau Constantia, Silvermist en Constantia Royale.

Stellenbosch
Het wereldvermaarde Stellenbosch bevindt zich in het hart van de Kaap, op 40 km ten oosten van Kaapstad. Rond het charmante stadscentrum liggen de meeste privé wijndomeinen van Zuid-Afrika. Hier zorgt wind afkomstig van False Bay voor afkoeling. De wijngaarden liggen in een schitterend decor geflankeerd door de schilderachtige Simonsberg en Papegaaiberg.

Durbanville
In Durbanville, op 20 minuutjes van Kaapstad, vinden we 14 wijndomeinen die elk weekend weer dagjesmensen aantrekken die er willen genieten van de wijn én het adembenemende zicht op Tafelberg. De zacht glooiende heuvels doen ook wat denken aan Toscane. Wijn is hier duidelijk geen monocultuur: er wordt ook veel graan geteeld en overal ontwaart het oog ook boomgaarden. Zuid-Afrika is immers ook een belangrijk exportland voor abrikozen en perzik..  

Zuid-Afrikaanse ‘revelations’ van de Concours Mondial van de Sauvignon

• Darling Cellars ‘Gustus’ Sauvignon Blanc, Darling, 2020, Darling
Darling Cellars en Darling liggen op een uur rijden van Kaapstad en op 15 km van de kust. Deze Sauvignon is het resultaat van ‘dry farming’ zonder irrigatie. Verbleef 6 maanden op de lies in inox kuipen. Aroma’s van vijg, ananas en meloen met frisse toetsen van asperge. Perfect verweven alcohol. (14,1% alc)
• Op zoek naar verdeler in België

• Villiera ‘Bush Vine Sauvignon Blanc’, Stellenbosch 2022
Villiera Wines is een familiaal wijndomein met 170 ha wijngaarden in eigen bezit. De wijn fermenteerde in betonnen eivormige kuipen en kreeg vervolgens een korte opvoeding op Franse eiken vaten. Schitterend spanningsveld tussen groene toetsen en tropisch fruit met in de finale de typische specerijentoetsen afkomstig van het hout. (13,2% alc)
• Op zoek naar verdeler in België

• Fleur du Cap, Sauvignon Blanc, Western Cape 2021
Fleur du Cap’s is het paradepaardje van Distell met zijn wijnmakerij in een prachtig landgoed in Somerset West. Voor deze wijn selecteert de cooperatieve druiven afkomstig van de hele Westkaap. Bij deze wijn staat frisheid centraal, maar de ouverture intrigeert met boeiende aroma’s van groene appel, tropische fruit en een vleugje asperge. (12,6% alc.)
• Beschikbaar bij Rouseu www.rouseu.be, €9

• Spier ‘Seaward’ Sauvignon Blanc, Western Cape 2022
De Seaward wijngaard, gelegen op de flanken van de Tygerberg is oostelijk georiënteerd en wordt niet geïrrigeerd. De wijn krijgt een korte schilweking van 4 uur bij 10°C. Na fermentatie op inox kuipen volgt een opvoeding van 4 maand op de fijne lies. Neus met groene vijg, kruisbes en rijp tropisch fruit. De saliene en minerale eindtoets zorgt voor een mooi orgelpunt. (13,6% alc.)
Verdeling door Le Wine. Beschikbaar bij : Altavina (www.altavina.be), Wijnen Jacobs (www.wijnenjacobs.be) en Just Wine (www.justwine.be).