Het kan er warm zijn in Sardinië. Toch voel je dat niet altijd, want er waait meestal wel een briesje. Er is ook de frisse wind die door de vele culturen is aangebracht. Want dat is typisch voor een eiland: iedereen met een sterke vloot meerde er wel eens aan. En dat proef je ook aan de wijn. 

Eilandbewoners heten koppig te zijn omdat ze weinig rekening moeten houden met de omringende culturen. In Sardinië heb je niet die indruk. De lokale bevolking is er wel trots, maar ook vlot en vriendelijk in de omgang. Er is een prettige dynamiek, misschien ligt dat wel aan een mix met het Catalaanse karakter. De Aragonese-Catalaanse overheersing (die tot begin 18^de eeuw duurde) had tot gevolg dat in plaatsen zoals de stad Alghero in het Noord-Westen van het eiland (waar de CMB-Sparkling Wine Session dit jaar neerstreek, nvdr) de Catalaanse cultuur ingeburgerd raakte. Tot vandaag wordt er overigens een Catalaans dialect gesproken in Alghero. Maar de Catalanen brachten niet alleen hun taal mee. 

Merkwaardige druivenmix 

Waar in Italië vind je Grenache? Quasi onvindbaar, of bent u die witte raaf die in Veneto een pure Tocai Rosso dronk? Lokaal wordt de Grenache in Sardinië Cannonau genoemd en hij proeft ook exotischer dan op het vasteland. Dat de we de druif hier vinden wordt door Spanje trouwens aangevoerd als bewijs dat de Garnacha oorspronkelijk Spaans is en niet Frans, ook al domineert ze heel zuidelijk Frankrijk, van de Drôme Provençal tot de Roussillon. De druif werd dus meegebracht tijdens de Catalaanse overheersing. Tegenwoordig is ze de meest aangeplante druif van het eiland met een areaal dat 27% van de totale aanplant bedraagt. 

Toch staan de spotlights van de wijnhandel in Sardinië niet gericht op de blauwe Cannonau maar op een andere druif, de witte Vermentino. Deze druif met origine in Toscane, Piemonte (waar ze Favorita heet) en Zuid-Frankrijk (cfr. Rolle) beslaat 18% van de wijngaardoppervlakte. 

Gaan we het rijtje verder af, dan botsen we op de eerste druif die we als ‘echt’ Sardisch mogen beschouwen, de Monica di Sardegna (8%), gevolgd door de Carignano del Sulcis (7,2%) die dan weer uit Spanje komt (cfr. Cariñena) en verder nog de autochtone witte Nuragus (6,6%) waarvan de naam verwijst naar een plaats nabij Cagliari en die mogelijk 3000 jaar geleden al door de Feniciërs werd geïntroduceerd.  

Een speciale vermelding verdient de Vernaccia di Oristano waarvan we een merkwaardige onversterkte wijn ontdekten die onder flor wordt gemaakt en die op natuurlijke wijze meer dan 16% alcohol haalt. Van deze druif, die genetisch verschillend is van de Vernaccia di San Gimignano, zijn 352 hectare aangeplant. 

Maar wanneer we spreken over de populairste DOP-wijn, dan is de witte Vermentino di Sardegna bij uitstek de dominante wijn. Hij beslaat 40% van de markt. De Cannonau di Sardegna volgt op ruime afstand met 23% en de kwalitatieve Vermentino di Gallura (uit de omgeving van Alghero) met 16%. Carignano del Sulcis (6%) en Monica di Sardegna (4%) blijken vreemd genoeg kleine spelers die het meer moeten hebben van buitenlandse interesse. 

De productie van de D.O.P. Vermentino di Sardegna steeg sinds de jaren ’90 (24.700 hl) met meer dan een factor 4 (11.660 hl in 2022)!  

Sardinië in enkele cijfers: 

• Is in oppervlakte vergelijkbaar met Nederland 

• De bevolking is met 1,65 miljoen evenwel minder dan een tiende van Nederland 

• Er werd in 2022 zowat 27.600 hectare aan wijnland geteld. Dat cijfers was bijna drie keer zo hoog in 1980. Sinds 2010 stijgt het weer lichtjes (546.000 hl wijn in 2022 tegenover 510.000 hl in 2010). UItleg: de keuze voor kwaliteit was een knauw voor het volume. 

• Twee derde van de druiventeelt is rood, de rest wit. Toch is de productie van wit groter (!). De uitleg moet in de rendementen en de rendabiliteit gezocht worden. Wit wordt vroeger geoogst (midden augustus al voor de mousserende wijnen) en kost dan ook een pak minder aan irrigatie. 

Enkele opvallende wijndomeinen 

• Sella & Mosca 

Dit is de grootste wijnproducent van het eiland met meer dan 500 ha wijngaarden. Het domein is bekend om zijn Brut op basis van de Torbato-druif die ook bekend is als de Malvoisie du Roussillon. Omdat de druif lichtgekleurd is kan men er zowel een Blanc als een Rosé van maken en dat gebeurt hier op beide manieren: Charmat én Metodo Classico. Ook de Vermentino is belangrijk vermits men zich in het noordelijke deel van het eiland bevindt, nabij Alghero. Verder worden vanzelfsprekend Cannonau’s en Carignano’s geproduceerd. Vermeldenswaard: het domein werd in 2016 overgenomen door een van de grootste namen uit Franciacorta: Bellavista. 

• Li Duni 

Kleinere speler in het noordoosten van het eiland (nabij Badesi) die we hier vermelden omdat het domein wijn maakt van ongeënte stokken. Risky business? Neen, omdat de wijnstokken omgeven worden door zandgronden waar het phylloxera-insect geen kans maakt. Li Duni betekent dan ook ‘De Duinen’. Vier families die vroeger bulkwijn maakten sloegen de handen in elkaar en creëerden een domein van 21 hectare. De witte wijnen zijn op basis van Vermentino die zijn frisheid ontleent aan de nabijheid van de zee zoalqs de Renabianca. Speelse rosé (ook bubbels) op basis van Cannonau en enkele krachtige blends zoals de Tajanu (Cannonau + Bovale (= Bobal) + Carcagiola). 

• Cantina Santa Maria la Palma 

Deze Cantina kwam op het uitstekende marketingidee om zijn Vermentino Spumante ‘Akentà’ 20 maanden onder zee te laten rijpen. De wijn is op de koop toe best lekker en dat geldt overigens ook voor de basis-Spumante Extra Dry op basis van opnieuw Vermentino. Deze mousserende wijnen waren ot dusver gemaakt volgens de Charmat (cuve close’) methode. Maar daar komt verandering in. Zopas werd de 2018 Metodo Classico zonder dosage op de markt gebracht. De wijn rustte 12 maanden sur lattes. 

Lees ook het vorige artikel over de Akentà. 

• Santadi 

Grote speler en coöperatieve uit het zuidwesten van het eiland waarvan de gebouwen aan een sherry-huis doen denken. Oorspronkelijk beperkte men zich tot de productie van bulkwijnen, maar met gemengd succes. Toen midden de jaren ’70 de nieuwe directie de hulp inriep van de bekende Italiaanse oenoloog Giacomo Tachis kwam alles in een stroomversnelling. Tachis ging van het land en de lokale druiven houden en creëerde de Terre Brune (Carignano del Sulcis) die nog altijd het prestigieuze uithangbord van Santadi is. Ook vermeldenswaard: de Rocca Rubia (eveneens Carignano) en de Noras, een houtgerijpte Cannonau di Sardegna.