De streek is mooi, steeds meer Belgen gaan er trouwens op vakantie en er wordt nog duchtig geïnvesteerd in wijngaarden. Tijd dus voor een dossier. En misschien voor vakantieplannen.

Laat ons om te beginnen een belangrijk misverstand uit de weg ruimen : de correcte schrijfwijze is ‘Luberon’ en niet ‘Lubéron’. Het is ook niet langer ‘Côtes du Luberon’, ook al zijn er wel degelijke meerdere côtes en is de ene côte de andere niet. De appellatie heet nu simpelweg Luberon.

Vroeger stond de Luberon op eigen benen. Het lag tussen de Ventoux en de Provence en trok zijn eigen streng. Dat heeft zich gewraakt op het imago van de wijn. Niet dat de coöperatieven veel te verwijten valt, maar het feit dat 80% van de productie in hun handen is, heeft de prijzen gedrukt. In die mate zemfs dat de kwaliteitswijnen moeilijk hun weg vonden naar België.

Kentering
De broodnodige kentering is er gekomen door belangrijke investeringen door buitenstaanders, mensen uit Zwitserland, Bourgogne, VS… Het werd ook ontdekt door Engelsen en Belgen die er investeerden in een vakantieverblijf. Het toerisme nam zienderogen toe met trekpleisters zoals Apt, Gordes, Ménerbes, Bonnieux, Lacoste, Lourmarin… Op wijnvlak kwam er ook schot in de zaak: de Luberon sloot zich aan bij Inter-Rhône. Het maakt nu deel uit van deze grote belangenvereniging die zich uitstrekt van de Côte-Rôtie in het noorden tot Costières de Nîmes en de Luberon in het zuiden.

Twee valleien, twee gezichten
Bij de wijnen van de Luberon moeten we een onderscheid maken tussen deze van de noordelijke vallei, lokaal bekend als de Pays d’Apt, en de zuidelijke vallei, bekend als de Pays d’Aigues. De valleien worden gescheiden door het Massief van de Luberon met een passage tussen de twee valleien, bekend als de Combe de Lourmarin. 

Waarom is dat verschil zo belangrijk? Vanwege de bodem. De noordelijke vallei (links op de afbeelding) is smaller met steilere hellingen en de wortels stoten er sneller op de moederrots die uit kalksteen bestaat. Een ideale bodem voor fijne witte wijnen. Rode wijnen moeten we zoeken op zanderige percelen die dooraderd zijn met rode klei. De hoge zuurtegraad van de druiven laat toe om laat te oogsten, zodat men hier zelfs de Carignan rijp krijgt.

In de zuidelijke vallei hebben we zachtere glooiingen en vinden we een mergelrijke bodem vol graves en kleine zandstenen die men safres noemt die we in feite ook in Châteauneuf-du-Pape vinden. Deze bodem is door de band meer geschikt voor rosé en fruitige rode wijn. Uitzonderingen bestaan: percelen die rijk zijn aan kalk, zand of een kalk-klei mengeling. De lagergelegen wijngaarden van het zuiden genieten wel van de verfrissende invloed van de rivier Durance.

(lees verder onder de afbeelding)

• 

Druivenrassen
Het gebruik van druivenrassen zegt veel over het karakter van de wijnen en dan merken we dat voor rood de koelere sectoren meer Syrah gebruiken en de warmere meer Grenache en Mourvèdre gaan. De Counoise, blauwe druif die minder alcohol oplevert, wordt doorgaans minder aangeplant en regelmatig zelfs uitgerukt en dat is jammer, gelet op de klimaatverandering.

Bij de witte rassen is er een link met de Provence; Ugni blanc en Vermentino (=Rolle) zijn hier vaak dominant. De Grenache blanc, Viognier, Marsanne, oussanne en Clairette worden als aanvullende variëteiten gebruikt. Er worden ook internationale rassen zoals Chardonnay en Sauvignon blanc aangeplant, maar die mogen enkel in IGP-wijnen worden gebruikt.

De typische Luberon is geen cépagewijn maar een blend, een beetje zoals in de zuidelijke Rhône.

(lees verder onder de foto genomen op Val Joanis)

• 

Domeinen

Hieronder vindt u een selectie van domeinen. Behalve Le Novi en de coöperatieve Marrenon die in La Tour-d’Aigues gevestigd zijn, liggen deze domeinen allemaal in de koelere noordelijke vallei.

Bastide du Claux, (La Motte-d’Aigues)
Dit is het domein van Sylvain Morey, wijnmaker uit Bourgogne die ons een Meursault durft laten proeven naast een van zijn witte Luberons. De Luberon staat meer dan zijn mannetje. Daarmee is het statement gemaakt en is de potentie van zijn investering bewezen. Als logo koos hij een wijngaardslak, symbool van Bourgogne, in een cipres, symbool van het zuiden. De wijngaard strekt zich uit over 15 hectare. Zelf noemt hij het een lappendeken, waarmee hij verschillende richtingen uit kan. Het domein is in bioconversie. Onze wijnselectie: de witte ‘Lodalisque’ 2020 (compact fruit, veel potentieel) en ‘Le Claux’ 2018 (verrassende Bourgondische frisheid).
• Invoerder voor België: Autrement Dit Vin (Namur)

Château La Canorgue (Bonnieux)
La Canorgue is een van weinige echte wijnkastelen van de regio. Het wijndomein, gelegen nabij het Parc Naturel Régional du Luberon, is al sinds 5 generaties in handen van de familie Margan en er wordt al lang organisch gewerkt: Jean-Pierre Margan werd al sinds de jaren ’70 aangezien als de bio-pionier van de appellatie. Hij heeft de goede microbe nu doorgegeven aan zijn dochter Nathalie die heel vastberaden de conversie naar biodynamie heeft ingezet. Voor velen is dit het vlaggenschip van de regio. Onze wijnselectie: de witte La Canorgue blanc 2020 (genereus en gestructureerd. Gastronomische witte).
• Invoerders: Biodyvino (Aartselaar) / Sobelvin (Angleur)

(foto onder: Jean-Pierre en dochter Nathalie Margan; La Canorgue)

• 

Marrenon (La Tour-d’Aigues)
Marrenon (opgericht in 1965) profileert zich als coöperatieve van de Luberon én de Ventoux, waarmee andermaal de band tussen beide aangetoond is. Men legt er graag de nadruk op de as tussen beide. De Ventoux (1.912 m) en de top van Luberon-massief (1.125 m) bieden van nature tal van interessante micro-klimaatjes waar het goed (wijn)boeren is. De coöperanten bevinden zich overal in de regio en het aanbod is dus ook heel divers, met zowel percelen in het noorden als het zuiden (als de Ventoux), met hoogteliggingen die variëren tussen de 160 en de 450 meter. Onze wijnselectie: Grand Marrenon blanc 2020 (intens, kruidige finale) en de ‘Envie de Nature’ rood (exotisch fruit, aangename zilte afdronk).
• Invoerder: Chacalli Wines (Antwerpen)

Mas Edem (Goult)
Dit mooie domein in de noordervallei en gelegen op een helling, was lange tijd verlaten. Het kwam kortstondig in handen van Nederlanders maar ging over naar de Demattè-familie uit Friuli. Die slaagde erin het domein en de wijngaard te restaureren en te converteren naar een biocultuur (2020). Er wordt nu geïnvesteerd om een deel van de oogst te kunnen vergisten amforen. Alleen het topgamma wordt gefermenteerd met endogene gisten. De helft van de gebouwen kan gehuurd worden voor luxe vakanties en seminaries. Onze wijnselectie: de witte Divino 2021 (kruidig en pittig, wit pepertje).
• Invoerder: Olivier Vins (Wierde)

Mas des Infermières (Oppède)
‘Infermière’ schrijft men normaal ‘infirmière’. Maar dit verwijst naar de oorsprong: de eerste verpleegsters kwamen uit een ‘opgesloten’ kloosterorde (enfermé), vandaar. Het bijzonderste aan dit domein is echter zijn eigenaar: Ridley Scott, regisseur van onder meer Blade Runner, Alien, Gladiator… Hij kocht het in 1992 en verkocht aanvankelijk zijn druiven aan een coöperatieve. Op een dag ontmoette hij wijnmaker Denis Langue en sindsdien vinifieert en bottelt hij zelf. Hij zou graag converteren naar bio-wijnbouw maar één zaak houdt hem tegen: het biologische middel tegen flavéscence dorée (bladziekte) is niet compatibel met de bijenteelt, zijn tweede hobby. De mooiste wijn van het huis is in onze ogen de rode Chevalier waarvan één derde hout ziet bij de opvoeding.
• geen invoerder voor België

Le Novi (La Tour-d’Aigues)
Domein dat zich beroemd op zijn safres rouges (rode slibklei) uit het oligoceen en zijn perceelselecties erg nauw neemt waarbij we liefst 12 verschillende druivenrassen vinden. De wijnen worden gevinfieerd in betonnen kuipen, wat in de ogen van wijnmaker Romain Dol (foto onder) een zuiverder en frissere stijl oplevert. Bij de witte wijnen ondergaat een deel een malolactische fermentatie. De witte wijnen krijgen ook nog 4 maand sur-lies mee. Onze wijnselectie: de witte Les Soucas blanc (expessief en harmonieus, topper) en evenees de rode Les Soucas rouge (krachtig en intens, perfect geknoopt)
Invoerders: Delivino (Maldegem), Vitisvin (Drongen), Vins Brunin, Le Chemin des Vignes (Brussel)

(lees verder onder de foto)

• 

Oenotoerisme

Er zijn vanzelfsprekend tal van bezienswaardigheden in de streek, zoals het kasteel van Marquis de Sade en meerdere ‘mooiste dorpen van Frankrijk’ met telkens lekkere restaurants (wel opletten, sommige enkel open van Pasen tot eind september).

Val Joanis (Pertuis)
Val Joannis is een oude Romeinse villa of latifundium die de hele vallei beslaat. Het domein strekt zich uit over 400 hectare, waarvan iets meer dan 100 ha wijngaarden. De tuin werd uitgeroepen tot ‘Tuin van het Jaar’ in 2008. Kan van maandag tot zaterdag bezocht worden en dat geldt ook voor de wijnwinkel. www.val-joanis.com

Domaine de la Citadelle (Ménerbes)
De uitbater van dit wijndomein heeft een diplomatieke carrière achter de rug en vertelt honderduit over alles wat je maar wil. Het interessantste is echter dat het domein bijna een hele bergflank inneemt en dat je voor 5€ een privé-wandeling wandeling kan maken door het bos en de botanische tuin. Nadien kan u de wijnen van het huis proeven. www.domaine-citadelle.com

(lees verder onder de foto)

• 

Restaurants
Er zijn veel leuke plaatsen om te eten in de regio. We pikken er een paar uit.
• Resto Arkhé in Vaugines is misschien een van de beste van de regio. Chef Giovanni Facchinetti kent zowel de Franse als de Italiaanse keuken en dat is een troef. www.arkherestaurantluberon.com
• Het mag dan klinken als een goedkope Thaï, maar dat is het niet (Le Paradou, nabij Lourmarin). Bamboo Thaï heeft een goede keuken (aanrader: lambsbout) en vooral een schitterende wijnkaart. Groot terras. www.bamboothai.fr
• Restaurant Tayac in Coustellet bij het binnenrijden van de vallei is een andere topper. Restaurant-tayac.fr
• De rijzende ster is La Gaudina met geweldig terras. Eigenzinnige chef met slechts menu’s als keuze, maar altijd top. Net voor het binnenrijden van Apt als je Cavaillon in de rug hebt en rechtover wijndomein Aureto. Website-link.