Belangrijkste wijnregio’s
Georgië telt een twintigtal PDO’s (Protected Denomination of Origin), sommige zelfs binnen grotere zones zoals Kakheti, dat zelf een PDO is, maar het verwarrende aan deze appellaties is dat ze enkel slaan op geografische zones en geen stijlverschillen promoten. Elke wijnbouwer kan elke druif eender waar aanplanten. Het gebruik van amforen is nergens verplicht. En iedereen kan schuimwijn maken. Het gevolg is dat geen enkele appellatie een uitgesproken wijnstijl heeft. Rode Saperavi-wijn vinden we overal. Toch gedijen sommige druivenrassen beter in sommige regio’s dan in andere. Hieronder bespreken we de drie belangrijkste regio’s.

Acht op de tien flessen die je bij ons ziet, komen uit Kakheti. Deze continentale regio in het oostelijke binnenland (zie kaart) is een van de vruchtbaarste gebieden van Georgië. Wijn maken levert hier hoge rendementen op, vandaar ook dat ze onder de sovjets voorbestemd was voor de wijnproductie. Dat agrarische voordeel is tegelijk een nadeel, want wijn van vruchtbare gronden levert zelden wijnpareltjes op. De alluviale sector rond de rivier is meer geschikt voor gewassen dan voor wijnteelt. Hoe verder we opschuiven naar de flanken van de Kaukasus hoe kalkrijker de grond wordt en hoe interessanter voor wijnbouw. Kakheti is het epicentrum voor de bekendste druif van het land: de Saperavi. In wit ligt de nadruk op Kisi en Rkatsiteli.

Producenten
• Tsinandali Estate
Grote producent met een geschiedenis van ruim honderd jaar en tevens de naam van een sub-appellatie. Vond een compromis tussen qvevri-vinificatie en de moderne westerse manier van wijnmaken: resultaat: toegankelijke, goed doordrinkbare wijnen die vermarkt worden onder het label Prince Alexander Chevchavadze.

• Danieli
Danieli is een koppel: zij Georgische, hij een Deen. Hij liet alles in Californië achter om een ‘boutique winery’ in Kakheti te beginnen. Ze houden het bij autochtone druivenrassen en gaan daarbij op zoek naar oude, vergeten terroirs en verrichten dus in feite een soort van pionierswerk met nadruk op het dorpje Arghoki in Kakheti.

• Marani Ruispiri
Wijnbouwer Giorgi Aladashvili van domein Ruispiri werkt volledig biodynamisch op zijn domein dat hij pas enkele jaren geleden aanplantte, maar als oenoloog maakte hij voordien al naam tot buiten de landsgrenzen. Hij adviseert wijndomeinen in Italië en Frankrijk die met qvevri werken. In eigen land wordt hij als de goeroe van de antroposofie aangezien.

• andere interessant producenten in Kakheti: Peradze, Ethno, Mosmieri, Winiveria, Gurashvili, Telavi, Chelti…

(lees verder onder de foto van Giorgi Aladashvili)

Kartli
Hoewel Kartli, langs de rivier Mtkvari en rond de stad Gori, wat meer regenval kent dan Kakheti, kunnen de winters streng zijn, zo streng zelfs dat men sommige druivenrassen ’s winters ander de aarde begraaft. In de zomer kan het daarentegen erg warm worden en is er sprake van en subtropisch klimaat. De linkeroever (goed gedraineerd) levert wijn op met een ander karakter dan de rechteroever (meer waterhoudend). Er worden ook degelijke schuimwijnen gemaakt met een eigen appellatie (PDO Atenuri). De populairste druiven zijn hier de witte Chinuri en de blauwe Tavkveri.

• Château Ateni. Bekend als een van de beste familiale wijndomeinen van het land. Productie van witte Chinuri- en Atenuri-wijnen. In rood wordt Tavkveri en Khidistauri geproduceerd. Het huis vervaardigt ook witte en rosé schuimwijn én een interessante petnat.

• Wine Artisans. Iniatief van Elene Melikidze, Georgische die in België werkt en haar spaargeld investeerde in dit domein dat inmiddels 2 hectare groot is. Het domein vinifieert wijnen op basis van voornamelijk Chinuri, Goruli, Shavkapito en Tavkveri in de onmiddellijke omgeving van de stad Gori in Shida Kartli.

Imereti
Deze regio, na Kakheti de meest productieve, is interessant vanwege haar heterogeniteit: men vindt er winngaarden zowel in de vallei als op de heuvelflanken en dat levert een hele diversiteit aan bodems, microklimaatjes en dus ook wijnstijlen op. In de heuvels is het koeler en regent het meer. In combinatie met minder vruchtbare bodems levert dit interessantere wijnen op. Populaire druiven zijn hier de witte Tsitska en de blauwe Otskhanuri Sapere.

• Churi Chinebuli. Grotere speler in deze regio met Qvevri-wijnen uit de buurt van het stadje Sviri met referenties in alle belangrijke druiven van de streek: Tsiska, Krakhuna en Otskhanuri Sapere.

• Iago’s. Wijnbouwer Iago Bitarishvili was de eerste wijnmaker die niet alleen in qvevri werkte, maar er ook een zaak van maakte om biologisch gecertificeerd te werken. Want het volstaat niet om wijn in qvevri te vinifiëren om ‘natuurwijn’ te hebben. Daarvoor moet men over de hele lijn natuurlijk werken.

(lees verder onder de foto met wijnrank van meer dan 400 jaar oud)

Natenadze: ‘wild’ buitenbeentje

Giorgi Natenadze, veertiger uit Samtskhe Javakheti, regio bekend om het intrigerende grottencomplex van Vardzia, is gebiologieerd door oude wijnranken. De wijnstok is een klimplant die hier onder de Turkse bezetting enkel kon overleven op de natuurlijke manier: door in bomen te klimmen. Natenadze begon rond 2010 in de heuvels te zoeken naar dergelijke klimstokken en vond, vaak geholpen door herders, in totaal een 50-tal wingerds waarvan een aantal met (voorlopig) onbekend DNA. De leeftijd van deze ongeënte stokken loopt van 100 tot meer dan 400 jaar (!). Hun hoogteligging: 1000 tot 1650 m. Sommige van deze wingerds hebben een stam met een doorsnede van zowat een halve meter. De oogst gebeurt met ladders en klimtouwen tot hoog in de bomen. De wijnen zijn luchtig en vefrissend van karakter met een minerale afdronk die verwijst naar de vulkanische ondergrond. Natenadze investeert nu in wijnterrassen op de bergflanken. Gelet op de hoogteligging kan dit tot tot opwindende resultaten leiden.

Productie van qvevri

Echte Georgische qvevri, waarvan de productie erkend is als Unesco-immaterieel erfgoed, worden op artisanale wijze vervaardigd uit klei die slechts op bepaalde plaatsen (veelal in bossen) wordt gevonden. De klei wordt manueel vormgegeven zoals een brede vaas die regelmatig met 10 à 20 centimeter aangroeit. Dat is een werk van lange adem. Een qvevri-maker zal zo’n 20 qvevri tegelijk maken, maar het duurt wel een drietal maanden eer die klaar zijn. Het bakken van de amforen is een erg secuur werkje, want de temperatuur van de houtoven moet zo’n 10 lang constant blijven bij een temperatuur boven de 1000 °C. Wanneer de qvevri eindelijk klaar is, wordt hij versterkt met ijzer en langs de binnenzijde afgewerkt met bijenwas om hem waterdicht te maken. Elke qvevri is uniek en heeft een verschillende inhoud, maar er wordt wel gestreefd naar een inhoud van 20 hl (2000 liter).

Wijn vinifiëren op amforen
De millennia-oude techniek om wijn te vinifiëren op amforen is arbeidsintensief. Oorspronkelijk werden de druiven geplet met de voeten en op sommige plaatsen gebeurt het nog zo. Het vrijgekomen sap vloeit samen met een aantal vaste bestanddelen, de zogenaamde grosses lies, bestaande uit delen van de schil en vaak ook pitten, naar de amfoor (lokaal ‘qvevri’ genoemd). In de amfoor begint het suikerrijke sap te fermenteren onder invloed van de gisten die in de omgeving aanwezig zijn. Bij de gisting komt voldoende CO2 vrij om de gistende brij te beschermen tegen oxidatie. Bij de gisting komen de vaste bestanddelen bovendrijven (de ‘châpeau’ genoemd). Wanneer men meer extractie wil van kleur en tannine, zal men de châpeau regelmatig onderdompelen. Wanneer het sap uitgegist is, heeft men jonge wijn die vatbaar is voor oxidatie en bacteriële infecties. Op dit moment moet men de amfoor afsluiten om de wijn te beschermen, voornamelijk tegen insecten en azijnsteek. Tegenwoordig gebeurt dat met een glazen plaat en een waterslot in het midden. Afhankelijk van de wijnbouwer verblijft de wijn slechts enkele weken tot soms meer dan 8 maanden op qvevri. Na de hele cyclus worden de qvevri, die in de grond zijn begraven, van binnenuit gereinigd. En intens werkje.