“Echt? Je hebt nog nooit een field blend gedronken?” vroeg de hipster met de lange baard. De jonge vrouw tegenover hem kneep onbegrijpend de ogen dicht: “Een wat?”

Niet dat field blends plots immens populair worden, maar het is als wijnliefhebber toch confronterend wanneer u moet bekennen dat u het in Keulen hoort donderen bij de vraag of u al eens een field blend hebt gedronken. U kan zich misschien uit de greep van de onwetendheid redden door te vragen: “Bestaat daar ook een Franse term voor”.

Want ja, inderdaad ook de Fransen hebben daar een uitdrukking voor: “un vin de complantation.” Dat licht misschien al een tipje van de sluier op. Complantation betekent namelijk gewoon ’samen planten’.

Een field blend is dus een wijn die gemaakt wordt van verschillende druivenrassen die samen aangeplant werden op één perceel. De druiven worden ook samen geoogst, samen vergist en tenslotte als een natuurlijke blend gebotteld.

Tot de 19de eeuw (en soms nog later) waren field blends de gewoonste zaak van de wereld: de wijnboeren wisten vaak zelf niet wat ze precies in hun wijngaard hadden staan. Tot 1994 wist men in Chili niet dat er Carmenère tussen de Merlot stond, omdat de druiven qua blad erg op elkaar gelijken. Het gevolg was dat de laatrijpende Carmenère onrijp werd geplukt terwijl de Merlot wel al rijp was met als resultaat een onevenwichtige wijn met vegetale toetsen.

Vandaar dat field blends verdwenen naarmate de wijnbouw meer onderbouwd werd met wetenschappelijke inzichten van plantkundigen en academisch gevormde oenologen. Het lijkt ook de logica zelf: als je verschillende rassen hebt staan, dan worden die alle op een ander tijdstip rijp. In één keer oogsten is dus een vloek tegen de principes van moderne oenologie en de ratio.

En toch. Toch zijn er om te beginnen traditionele uitzonderingen. We denken aan de basis-Chianti waar men witte druivenrassen tussen de blauwe Sangiovese heeft staan, aan de Albillo die soms tussen de Tempranillo staat in de wijngaarden van Ribera del Duero en aan de Petite Sirah die bewust temidden van de Zinfandel wordt aangeplant in Californië.

Back to the future
Waren onze voorouders in feite niet zo dom? Zitten we met een soort Back to the Future? Dat is de stelling die sommige ‘rebelse’ hedendaagse wijnmakers aanhangen. Die zogenaamde storende ‘onrijpe’ toetsen in een field blend hebben in hun ogen vooral voordelen: ze verlagen het alcoholgehalte, voegen complexiteit en frisheid toe. Niet onbelangrijk in tijden van klimaatopwarming. Het resultaat is een minder vermoeiende, en hoogst originele wijn. In een ideaal scenario weliswaar. Maar er is nog iets, waarvoor er weliswaar nog wetenschappelijk bewijs ontbreekt: sommigen zijn ervan overtuigd dat druivenrassen die samen aangeplant zijn naar elkaar toegroeien wat de vegetatieve cyclus betreft: ze zouden dus zo goed als samen rijp worden, terwijl dat niet het geval is wanneer ze in aparte percelen aangeplant zijn…

Bekende voorbeelden zijn Weingut Wieninger (Wien, Oostenrijk), Marcel Deiss (Elzas), Niepoort (Douro), Ridge Vineyards (Sonoma, Californië), Massena (Barossa, Australië) of Dominio del Aguila (Ribera del Duero).

(Foto boven @Vino.be: de nieuwe field blend van Zweigelt, Blaufrankisch en Sankt Laurent van het Domein Boterdael uit Ninove).